tag:blogger.com,1999:blog-37947757472122080982024-02-18T20:37:11.618-08:00APSGmdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.comBlogger135125tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-64183112345877736102020-06-12T04:40:00.002-07:002020-06-12T04:45:05.198-07:00complete worksheet no 2 also..(Class 7)<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: center;"><u><span lang="SA" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">आर्मी</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></u><u><span lang="HI" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">पब्लिक स्कूल</span></u><u><span style="font-family: mangal, serif;">,</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">गोलकोंडा<o:p></o:p></span></u></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: center;"><u><span lang="HI" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कक्षा -</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सात</span></u><u><span lang="HI" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">वीं</span></u><span lang="HI" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: center;"><u><span lang="HI" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">विषय - हिंदी </span></u><span lang="SA" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b><u><span lang="HI" style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 18pt;">अपठित गद्याँश</span></u></b><b><span style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 12pt;"><span> </span></span></b><b><span style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 10pt;"><span> </span></span></b><span style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 10pt;"><span> </span><o:p></o:p></span></p>
<p style="background: white; margin: 9pt 0in 9pt 4.5pt; text-align: justify; vertical-align: baseline;"><span style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 10pt;"><span> </span></span><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">1- </span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">नीचे लिखे गद्यांश को पढ़कर
प्रश्नों के उत्तर दीजिए-<span> </span></span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 12.5pt;"><span> </span></span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p style="background: white; margin: 9pt 0in 9pt 0.25in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; vertical-align: baseline;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #111111; font-family: wingdings; font-size: 10pt;"><span>§<span style="font: 7pt "times new roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कम्प्यूटर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ने</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">फाइलों</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">की</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">संख्या</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">को</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कम</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">दिया</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">है।</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कम्प्यूटर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कार्यकुशल</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">होते</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हैं।</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">इनके</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">संचालन</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">में</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">गलती</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">की</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सम्भावना</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">बहुत</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कम</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">होती</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">है।</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">लाखों</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">-</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">करोड़ों</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">जटिल</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">गणनाएँ</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">,
</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">जोड़ना</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">, </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">घटाना</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">, </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">भाग</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">,
</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">गुणा</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">वि</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ल्कुल</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ठीक</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">और</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">अतिशीघ्र</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">करने</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">के</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">लिए</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कम्प्यूटर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">की</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सहायता</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ली</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">जा</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सकती</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">है।</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">संसार</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">को</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">जोड़ने</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">का</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">स्वप्न</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">केवल</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कम्प्यूटर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ने</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ही</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">पूर्ण</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">किया</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">है।</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">आज</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">इंटरनेट</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">पर</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">
‘</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">वर्ल्ड</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">वाइड</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">वेब</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">’
</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">के</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">माध्यम</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">से</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हम</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">समूचे</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">विश्व</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">के</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">अंग</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">बन</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सकते</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हैं।</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">इंटरनेट</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ने</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">प्रांत</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">,
</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">नगर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">की</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">दीवारों</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">को</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ध्वस्त</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">करते</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हुए</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हमें</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">विश्व</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">से</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">जोड़</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">दिया</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">है।</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">अब</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हम</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">विश्व</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">नागरिक</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">बनने</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">की</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ओर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">अग्रसर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हैं।</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हम</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कोई</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">भी</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सूचना</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">विश्व</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 18pt;"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">के </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">किसी</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">भी</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">स्थान</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">में</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">लगे</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कम्प्यूटर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">पर</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">भेज</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सकते</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हैं</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">इस</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सूचना</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">व्यवस्था</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">को</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;"> ‘</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ई</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">-</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">मेल</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;">’
</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कहते</span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> </span></b><b><span lang="HI" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">हैं।</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p style="background: white; margin: 5pt 0in 0in 0.25in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; vertical-align: baseline;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #111111; font-family: wingdings; font-size: 10pt;"><span>§<span style="font: 7pt "times new roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">क- कंप्यूटर के माध्यम से संसार का कौन </span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">– </span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">सा स्वप्न
पूरा हुआ है</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">?</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p style="background: white; margin: 5pt 0in 0in 0.25in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; vertical-align: baseline;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #111111; font-family: wingdings; font-size: 10pt;"><span>§<span style="font: 7pt "times new roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ख- विश्व से हमें किसने जोड़ा है</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">?</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p style="background: white; margin: 5pt 0in 0in 0.25in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; vertical-align: baseline;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #111111; font-family: wingdings; font-size: 10pt;"><span>§<span style="font: 7pt "times new roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ग- </span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">“</span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">ई मेल</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">”</span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"> किसे कहते है</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">?</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p style="background: white; margin: 6pt 0in 0in 0.25in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; vertical-align: baseline;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #111111; font-family: wingdings; font-size: 10pt;"><span>§<span style="font: 7pt "times new roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">घ- कंप्यूटर से कौन </span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">– </span></b><b><span lang="SA" style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;">कौन से कार्य संभव है</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: mangal, serif; font-size: 11pt;">?</span></b><b><span style="color: #111111; font-family: arial, sans-serif; font-size: 11pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin: 6pt 0in 0in;"><b><span lang="SA" style="font-family: mangal, serif; font-size: 16pt;"><span> </span>ड- शब्दों के अर्थ लिखिए-<span> </span>ग्रीष्म<span>
</span></span></b><b><span lang="SA" style="font-family: mangal, serif; font-size: 14pt;">स्वप्न</span></b><b><span style="font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span lang="SA" style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 14pt;"><span> </span></span><span style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 10pt;">(</span><span lang="SA" style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 14pt;">च</span><span style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 10pt;">) </span><span lang="HI" style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 14pt;">गद्याँश का शीर्षक
लिखिए।</span><span style="color: black; font-family: mangal, serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></p><br />mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-12938504403034982742020-06-12T04:37:00.001-07:002020-06-12T04:37:56.611-07:00complete the worksheet (Class 7)<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">आर्मी</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"> </span></u><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">पब्लिक स्कूल</span></u><u><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">,</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">गोलकोंडा<o:p></o:p></span></u></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">कक्षा – </span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">सात</span></u><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">वीं</span></u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">विषय – हिंदी</span></u><u><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">अभ्यास पत्र – </span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">रेखांकित शब्दों
में विशेषण के भेद लिखिए</span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">।<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">टोकरी में</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><u><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ताजे</span></u></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">फल रखे हुए हैं </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">|<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">मोहन स्वभाव से</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><u><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">निर्दयी</span></u></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">है </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">|<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">मोहन</span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></b><strong><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">चार मीटर</span></u></strong><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">कपड़ा लाया </span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;">|</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">4.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Verdana;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">दुकानदार <u>ने</u></span></b><b><u><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></u></b><strong><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">तीन सौ</span></u></strong><strong><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;"> ग्राम</span></strong><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">चीनी दी </span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;">|</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">5.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">उस पौधे में</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><u><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">नीले</span></u></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;"> फूल</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">खिल रहे हैं </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">|<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">6.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">इस</span></u></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;"> कबूतर को
पिंजरे से निकालो </span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;">|</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoListParagraph" style="margin-left: .25in; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 24.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: SA; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">7.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span></b><!--[endif]--><b><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">उस</span></u></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;"> मटके में पानी भरो </span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;">|</span></b><b><span style="font-size: 24.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: SA;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">8.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Verdana;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">माँ बाजार
से</span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></b><strong><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">थोड़े</span></u></strong><b><u><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></u></b><b><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">चावल</span></u></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;"> लेकर आयी
</span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;">|</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">9.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Verdana;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">मोहन ने</span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></b><strong><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">जरा </span></u></strong><strong><u><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">– </span></u></strong><strong><u><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">सा</span></u></strong><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;"> </span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">दूध पिया </span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 18.0pt;">|</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 26.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Verdana;"> </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 26.0pt;"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--></span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-left: 24.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list .5in; text-indent: -.25in;"><!--[if !supportLists]--><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-fareast-font-family: Verdana;"><span style="mso-list: Ignore;">10.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Verdana;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">मेरी
कक्षा में</span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;"> </span></b><strong><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">दस</span></strong><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;"> </span></b><b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">बच्चे हैं </span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;">|</span></b><b><span style="background: white; color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: SA;"><o:p></o:p></span></b></p><br />mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-53884540703864598052020-06-01T01:09:00.000-07:002020-06-01T01:09:08.492-07:00Complete the given worksheet for class 7th on A4 sheet and sumit when school reopenes <div style="text-align: center;"><b><font face="verdana">आर्मी पब्लिक स्कूल,गोलकोंडा</font></b></div><div style="text-align: center;"><b><font face="verdana">कक्षा - सातवीं</font></b></div><div style="text-align: center;"><b><font face="verdana">विषय - हिंदी</font></b></div><div><br /></div><div>अभ्यास पत्र - 3</div><div><br /></div><div>प्रश्न १. निम्नलिखित शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखिए।</div><div>१. गगन २. आँख ३. पवन ४. माता ५. गुरु</div><div><br /></div><div>प्रश्न २. निम्नलिखित शब्दों के वचन बदलकर लिखिए।</div><div>१. पुस्तक २. केला ३. आँख ४. कथा ५. चिड़िया</div><div><br /></div><div>प्रश्न ३. निम्नलिखित शब्दों के लिंग बदलकर लिखिए।</div><div>१. लड़का २. राजा ३. नर ४. माता ५. नाना</div><div><br /></div><div>प्रश्न ४. ‘निम्न भाषाओं की लिपि का नाम लिखिए।</div><div>संस्कृत,जर्मन ,बांग्ला ,उर्दू</div><div><br /></div><div>प्रश्न ५. निम्नलिखित शब्दों के वाक्य बनाकर लिखिए।</div><div>१. कहानी २. शाम ३. गाड़ी ४. घर ५. छुट्टी</div><div><br /></div><div>प्रश्न-6 भाषा और बोली में अंतर बताइए।</div><div>प्रश्न-7 संयुक्त व्यंजनों से बनने वाले दो- दो शब्द लिखिए</div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div style="text-align: center;">❀❀❀❀❀❀❀❀❀</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div><br /></div><div style="text-align: center;"><b>आर्मी पब्लिक स्कूल,गोलकोंडा</b></div><div style="text-align: center;"><b>कक्षा - सातवीं</b></div><div style="text-align: center;"><b>विषय – हिंदी</b></div><div><br /></div><div>अभ्यास पत्र - 4</div><div><br /></div><div>प्र5श्न-1 दादी माँ कौन से जल से नहाकर आई थीं?</div><div><br /></div><div>------------------------------------------------------------------------</div><div>प्रश्न-2 दादी माँ बीमार लेखक के लिए क्या ले कर आई थीं?</div><div><br /></div><div> ------------------------------------------------------------------------</div><div>प्रश्न-3 बरबस लेखक की आँखों के सामने किसी की धुँधली छाया नाच उठती है?</div><div><br /></div><div>------------------------------------------------------------------------</div><div>प्रश्न-4 लेखक झागभरे जलाशयों में खेलने का अधिक मज़ा क्यों नहीं ले पाया?</div><div><br /></div><div>------------------------------------------------------------------------</div><div> </div><div>प्रश्न-5 लेखक के मित्र लेखक को क्या कह कर उसका मज़ाक उड़ाते थे?</div><div><br /></div><div>------------------------------------------------------------------------</div><div> </div><div>प्रश्न-6 लेखक को हलकी बीमारी क्यों अच्छी लगती थी?</div><div><br /></div><div>------------------------------------------------------------------------</div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div style="text-align: center;">❀❀❀❀❀❀❀❀❀</div>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-42709042030514418502020-06-01T01:02:00.001-07:002020-06-01T01:02:58.684-07:00Complete the given worksheet 2<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">आर्मी</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"> </span></u><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">पब्लिक स्कूल</span></u><u><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">,</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">गोलकोंडा<o:p></o:p></span></u></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">कक्षा - </span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">आठ</span></u><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">वीं</span></u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">विषय - हिंदी </span></u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">अभ्यास
पत्र - </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">2</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न १. निम्नलिखित
शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखिए।<span style="mso-tab-count: 4;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><b><span lang="HI">१</span>. <span lang="HI">गगन<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>२</span>.
<span lang="HI">धरा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>३</span>. <span lang="HI">पवन<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>४</span>. <span lang="HI">माता<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>५</span>. <span lang="HI">पुत्र<o:p></o:p></span></b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न २. निम्नलिखित शब्दों के वचन बदलकर
लिखिए।<span style="mso-tab-count: 4;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span><b><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">१</span></b><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">. </span></b><b><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">पुस्तक<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>२</span></b><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">. <span lang="HI">कन्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>३</span>. <span lang="HI">आँख<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>४</span>. <span lang="HI">कथा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>५</span>. <span lang="HI">चिड़िया</span><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न ३. निम्नलिखित शब्दों के लिंग बदलकर
लिखिए।<span style="mso-tab-count: 4;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><b><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">१</span></b><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">. <span lang="HI">लड़का<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>२</span>. <span lang="HI">राजा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>३</span>. <span lang="HI">नर<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>४</span>. <span lang="HI">माता<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>५</span>. <span lang="HI">नाना</span><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न ४. ‘</span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">निम्न भाषाओं की लिपि का नाम लिखिए</span><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span>संस्कृत<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>जर्मन<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>बांग्ला<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>उर्दू<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न ५. निम्नलिखित शब्दों के वाक्य बनाकर
लिखिए।<span style="mso-tab-count: 4;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><b><span lang="HI">१</span>. <span lang="HI">कहानी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>२</span>. <span lang="HI">शाम<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>३</span>. <span lang="HI">गाड़ी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>४</span>. <span lang="HI">घर<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>५</span>. <span lang="HI">छुट्टी</span></b></span><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न</span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">-6 भाषा और बोली में अंतर बताइए।</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न</span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">-7 संयुक्त व्यंजनों से बनने वाले तीन-
तीन शब्द लिखिए</span><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span lang="EN-IN" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></p><br />mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-55162922263201863702020-06-01T01:00:00.001-07:002020-06-01T01:00:44.931-07:00Complete the Worksheet in A4 sheet and sumbit when school reopens for classs 8th<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">आर्मी</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"> </span></u><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">पब्लिक स्कूल</span></u><u><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">,</span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">गोलकोंडा<o:p></o:p></span></u></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">कक्षा - </span></u><u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">आठ</span></u><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">वीं</span></u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">विषय - हिंदी </span></u><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">अभ्यास पत्र - </span></b><b><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">1</span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न १</span></b><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span><u><span lang="HI">अपठित काव्याँश </span></u><span style="mso-tab-count: 8;"> </span><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span></span></b><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">गिरती बूँदे तरुओं से छन के॥</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span><span lang="HI">चम</span>-<span lang="HI">चम बिजझम</span>-<span lang="HI">झम</span>-<span lang="HI">झम</span>-<span lang="HI">झम मेघ बरसते हैं सावन के।</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span><span lang="HI">छम</span>-<span lang="HI">छम</span>-<span lang="HI">छम ली चमक रही छिप उर में
घन के॥</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span><span lang="HI">थम</span>-<span lang="HI">थम दिन के तम में सपने जगते मन के॥</span></span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 14pt;">उपर्युक्त काव्याँश को पढ़कर निम्नलिखित प्रश्नों
के उत्तर लिखिए</span></b><b><span style="font-family: Mangal, serif; font-size: 14pt;">_</span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span></b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(<span lang="HI">क</span>) <span lang="HI">कवि ने किस
महीने का वर्णन किया है</span>?<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>(<span lang="HI">ख</span>) <span lang="HI">छम</span>-<span lang="HI">छम</span>-<span lang="HI">छम की ध्वनि कहाँ से आती है</span>?<span style="mso-tab-count: 1;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>(<span lang="HI">ग</span>) <span lang="HI">बिजली कहाँ चमक रही है</span>?<span style="mso-tab-count: 2;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>(<span lang="HI">घ</span>) <span lang="HI">इन पंक्तियों का उपयुक्त शीर्षक दें।</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>(<span lang="HI">ड़</span>) <span lang="HI">वाक्य रचना १</span>. <span lang="HI">सावन<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>२</span>. <span lang="HI">जगत</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><b><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न २</span></b><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">. <u><span lang="HI">अपठित गद्याँश</span></u><span style="mso-tab-count: 9;"> </span></span></b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span><span lang="HI">तेनालीराम की चतुराई के अनेक किस्से प्रसिद्घ है कहा जाता है कि एक बार राजा
कृष्णदेव किसी कारण तेनालीराम से नाराज़ हो गए। उन्होंने तेनालीराम को दरबार में बुलाया
और क्रोध भरे स्वर में कहा </span>- "<span lang="HI">तेनालीराम तुम दरबार से चले
जाओ और अब मुझे अपना मुँह ना दिखाना।</span>"<span lang="HI">अगले ही दिन तेनालीराम
</span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><span lang="HI">दरबार में उपस्थित हुए।
लेकिन उनका मुँह नकली चेहरे से ढका हुआ था।</span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><span lang="HI">उन्हें देखकर सभी दरबारी हँसने लगे। राजा की भी दृष्टि
उन पर गई</span>, <span lang="HI">तो वे </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">नाराज़ होकर बोले </span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">- <span lang="HI">मैंने तुम्हे मुँह ना दिखाने
का आदेश दिया था</span>, <span lang="HI">तुम फि</span></span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">र</span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"> </span><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">आ गए। यह सुनकर तेनालीराम ने नम्रतापूर्वक कहा -</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">"<span lang="HI">महाराजा मैंने तो आपके</span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><span lang="HI">आदेश का पूरा</span>-<span lang="HI">पूरा पालन किया है।यह देखिए मुँह पर नकली चेहरा लगाकर</span></span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"> आया</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हूँ</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">, <span lang="HI">जिससे आप मेरा मुँह ना देख
सके।</span>" <span lang="HI">यह देखकर सभी दरबारी हँसने</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">लगे।राज भी अपनी हँसी को ना रोक सके और उनका
क्रोध शांत हो गया। </span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><b>उपर्युक्त गद्याँश को पढ़कर निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर लिखिए।</b></span><b><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-align: justify; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(<span lang="HI">क</span>) <span lang="HI">तेनालीराम
किस राजा के दरबार में थ</span></span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;">े</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">?<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(<span lang="HI">ख</span>)
<span lang="HI">राजा ने तेनालीराम से क्या कहा</span>?</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(<span lang="HI">ग</span>)
<span lang="HI">तेनालीराम कैसे दरबार में आए</span>?</span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(<span lang="HI">घ</span>)
"<span lang="HI">अपना मुँह न दिखाओ</span>" <span lang="HI">मुहावरे का अर्थ
लिखिए।</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">(<span lang="HI">ड़</span>) <span lang="HI">गद्याँश
का शीर्षक लिखिए।</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="HI" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span></span><span lang="EN-IN" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="EN-IN" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="EN-IN" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="EN-IN" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: EN-IN; mso-bidi-language: SA; mso-hansi-font-family: Arial;"><o:p> </o:p></span></p><br />mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-16535840712612591832020-05-10T01:11:00.000-07:002020-05-10T01:11:44.149-07:00Chapter 2 0f class 8<br /><iframe src="https://drive.google.com/file/d/0B9KCwuDRLzfmWnFyWURMdFBxU0E/preview" width="640" height="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-88705174539674158692020-05-10T01:06:00.000-07:002020-05-10T01:06:38.839-07:00Chapter 1 of class 8<br /><iframe src="https://drive.google.com/file/d/1LJzYI8ldXHGld1LDHXYgt5i2SwhYKhyU/preview" width="640" height="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-2994094684302412792020-05-10T01:03:00.001-07:002020-05-10T01:03:03.079-07:00 Dadi Maa (दादी माँ) Class 7th Hindi<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="270" src="https://www.youtube.com/embed/lqfLikk-pGI" width="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-20010266003145368702020-05-10T00:57:00.001-07:002020-05-10T00:57:23.117-07:00 (हम पंछी उन्मुक्त गगन के) read the poem of class 7.<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="270" src="https://www.youtube.com/embed/hILt55XTn5c" width="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-5137361693070810622020-05-10T00:48:00.001-07:002020-05-10T00:49:50.556-07:00Bachpan / बचपन of class 6 ( Read the chapter)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="270" src="https://www.youtube.com/embed/thfyYS0pmdE" width="480"></iframe></div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-78392458292291498332020-05-10T00:38:00.001-07:002020-05-10T00:38:29.137-07:00read these chapters.. ( CLASS---- 6 )<br /><iframe src="https://drive.google.com/file/d/1C5E7PVG3KCbEpkfuVcXJvXgnynn4blH_/preview" width="640" height="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-89591542682812113832020-04-24T01:05:00.000-07:002020-04-24T01:05:28.326-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
कक्षा - 8 </div>
<br />
<br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 310.8pt; margin-top: 2.6400000000000006pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">प्र. दीवानों की दस विशेेषताएँ लिखिए</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 289.2pt; margin-top: 16.56pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><b>उ. दीवानों की दस विशेषताएँ इस प्रकार है - </b></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 263.04pt; margin-top: 16.08pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">1. दीवाने लोग एक जगह पर टिककर नही बैठते </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 229.68pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">2. वे जहाँ जाते है</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">, </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">वहाँ मस्ती का वातावरण छा जाता है</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 304.56pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">3. वे सबके सुख– दुख में साथ देते हैं</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 346.32pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">4. वे संसार मे प्रेम बाँटते है </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 127.44pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">5. वे संसार सेअच्छी आदतें सीखते हैं तथा संसार को कुछ अच्छी बातें सिखाते हैं </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 147.36pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">6. वे दूसरों की बात ध्यानपूर्वक सुनते हैं तथा दूसरों को अपनी बात सुनाते हैं </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 218.88pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">7. वे सुख तथा दुख दोनों को समान भाव से ग्रहण करते हैं </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 182.64pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">8. वे संतोषी स्वभाव के होते हैं तथा थोड़े मे भी सदा प्रसन्न रहते हैं </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 114.72000000000003pt; margin-top: 16.8pt;">
<b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">9. वे अपने – पराये मे भेद नही करते तथा समस्त विश्व को अपना परिवार मानते हैं </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></div>
<span id="docs-internal-guid-5375ebec-7fff-fda9-74fc-686acf409bc5"><b><span style="font-family: Arial; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">10. वे सामाजिजक बंधनों म बँधकर नहीं रहते </span><span style="font-family: Arial; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">| </span></b></span></div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-18072150111104926972020-04-22T22:27:00.003-07:002020-04-22T22:27:57.376-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;"> CLASS 8</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;"><br /></span></span>
<span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;"><br /></span></span>
<span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">निम्नलिखित प्रश्नों का उत्तर दें |</span><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">1. वर्ण किसे कहते हैं ?</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">2. वर्ण के कितने भेद हैं ? नाम लिखिए ।</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /></span><span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">3. स्वरों के कितने भेद हैं ? नाम लि</span><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">खिए ।</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">4. ह्रस्व स्वर किन्हें कहते हैं ? उदाहरण लिखिए ।</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">5. दीर्घ स्वर किन्हें कहते हैं ? उदाहरण लिखिए ।</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">6. कौन से स्वरों को अयोगवाह कहा जाता है ?</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">7. हिन्दी में कितने व्यंजन हैं ?</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">8. व्यंजनों में कौन से पाँच वर्ग हैं ? नाम तथा उदाहरण लिखिए ।</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">9. पंचमाक्षर क्या होते हैं ? प्रत्येक वर्ग का पंचमाक्षर उसके सामने लिखिए ।</span><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">10. संयुक्त व्यंजन किन्हें कहते हैं ? हिन्दी में कितने संयुक्त व्यंजन हैं ? </span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;"><br /></span></span>
<span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">नाम लिखिए तथा प्रत्येक संयुक्त व्यंजन के दो दो उदाहरण लिखिए।</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><br style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;" /><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;">11. ड तथा ड़ और ढ तथा ढ़ से दो दो शब्द लिखिए ।</span></span><br />
<span style="background-color: #fff2cc;"><span style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 23.76px;"><br /></span></span></div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-66432593521980798232020-04-22T22:17:00.000-07:002020-04-22T22:17:57.146-07:00write only first answer from this page ( FOR CLASS 8 ONLY)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /></div>
<iframe src="https://drive.google.com/file/d/1XxKeX3qMbbvQLsQB8wtN23a32DiLugUV/preview" width="640" height="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-47696788302462905102020-04-20T22:32:00.000-07:002020-04-20T22:32:45.202-07:00LESSON 4 QUESTION AND ANSWERS FOR CLASS 8<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<br />
<br />
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">पाठ<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>4</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">दीवानों की हस्ती </span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-line-height-alt: 13.1pt; mso-outline-level: 5; text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रश्न</span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;">-1 </span><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कवि ने अपने आने को </span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">‘<span lang="SA">उल्लास</span>’ <span lang="SA">और जाने को </span>‘<span lang="SA">आँसू बनकर बह जाना</span>’ <span lang="SA">क्यों कहा है</span>?</span></span><b><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6.0pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> - </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि ने अपने आने को </span><span style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">‘<span lang="SA">उल्लास</span>’ <span lang="SA">इसलिए
कहा है क्योंकि उसके आने पर लोगों में जोश तथा ख़ुशी का संचार होता है। कवि लोगों
में खुशियाँ बाटता है। इसी कारण लोगों के मन प्रसन्न हो जाते हैं। पर जब वह उस
स्थान को छोड़ कर आगे जाता है तब उसे तथा वहाँ के लोगों को दुःख होता है। विदाई के
क्षणों में उनकी आँखों से आँसू बह निकलते हैं।</span></span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 8.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<h5 style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; mso-line-height-alt: 13.1pt; text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">प्रश्न</span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">-2 </span><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">भिखमंगों की
दुनिया में बेरोक प्यार लुटानेवाला कवि ऐसा क्यों कहता है कि वह अपने हृदय पर
असफलता का एक निशान भार की तरह लेकर जा रहा है</span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">? <span lang="SA">क्या
वह निराश है या प्रसन्न है</span>? </span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;"> </span></span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></h5>
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background: white; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; orphans: 2; text-align: justify; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">)</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">यहाँ</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">भिखमंगों</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">की</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">दुनिया</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">से</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">का</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">आशय</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">यह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">दुनिया</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">केवल</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">लेना</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">जानती</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span></div>
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background: white; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; orphans: 2; text-align: justify; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">देना </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">नहीं,</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">ने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">भी</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">इस</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">दुनिया</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">को</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">प्यार</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">दिया</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">पर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">इसके</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">बदले</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">में</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उसे</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">वह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">प्यार</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">नहीं</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">मिला</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span></div>
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background: white; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; orphans: 2; text-align: justify; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">जिसकी</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">वह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">आशा</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">करता</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">के</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">लिए</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">यह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उसकी</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">असफलता</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">इसलिए</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">वह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">अपने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">हृदय</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">पर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">असफलता</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">का</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">एक</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">निशान</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">भार</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">की</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">तरह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">लेकर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">जा</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">रहा</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">अत</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;">: </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">निराश</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">वह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">समझता</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">है</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्यार</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">और</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">खुशियाँ</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">लोगों</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">के</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">जीवन</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">में</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">भरने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">में</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">असफल</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">रहा।</span></div>
<h5 style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; mso-line-height-alt: 13.1pt; text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">प्रश्न</span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">-3 </span><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">कविता में ऐसी
कौन-सी बात है जो आपको सबसे अच्छी लगी</span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt; font-weight: normal;">?</span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;"> </span></span><span style="color: #00b050; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></h5>
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background: white; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; orphans: 2; text-align: justify; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> -</span><span style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 8.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कविता
में कवि का जीवन को जीने का नज़रिया</span><span style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">, <span lang="SA">हर परिस्थिति में
खुश रहने की कला</span>, <span lang="SA">सुख - दुःख को समान भाव से लेने की कला</span>,
<span lang="SA">दूसरों की खुशियों को ध्यान रखना इत्यादि बातें अच्छी लगी।</span></span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 8.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-line-height-alt: 13.1pt; mso-outline-level: 5; text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रश्न</span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;">-</span><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">4</span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;">
</span><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कवि ने अपने आप को
दीवाना क्यों कहा है</span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">?</span></span><b><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-line-height-alt: 11.8pt; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">)</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">ने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">अपने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">आप</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">को</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">दीवाना</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">इसलिए</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कहा</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">क्योंकि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">वह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">मस्तमौला</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उसे </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">किसी </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">बात </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">की </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">फिक्र </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">नहीं </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">वह</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">अपनी</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">मस्ती</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">में</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">ही</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">बिना</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">किसी</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">मंज़िल</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">के</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">आगे</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">बढ़ा</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">चला</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">जा</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">रहा</span><span style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;"> </span><span lang="SA" style="background-color: transparent; color: #333333; font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">है।</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 8.0pt; line-height: 107%;"><br />
</span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br />
</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 8.0pt; line-height: 107%;"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-line-height-alt: 13.1pt; mso-outline-level: 5; text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रश्न</span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 14pt;">-5 </span><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कवि ने अपने जीवन को मस्त क्यों कहा है</span></span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;"><span style="color: blue;">? </span><b><span style="color: blue;"> </span><span style="color: #00b050;"> </span></b></span><b><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">)</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">को</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">दुनिया</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">की</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कोई</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">परवाह</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">नहीं</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">न</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उसे</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">किसी</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">बात</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">का</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">दुःख</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">और</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">ना</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">ही</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">किसी</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">बात</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">की</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">खुशी।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">उसका</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">रुकने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">का</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कोई</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">निश्चित</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">स्थान</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">नहीं</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">यही</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कारण</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">की</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कवि</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">ने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">अपने</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">जीवन</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">को</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">मस्त</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">कहा</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;">है।</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 8.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="color: #00b050; font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 14.0pt;"> ********************</span><span style="color: #333333; font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 8.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-58962980799858425012020-04-16T23:23:00.002-07:002020-04-16T23:23:45.491-07:00HINDI VYAKARAN OF CLASS 8<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<br />
<br />
<br />
<div align="center" style="background: white; margin-bottom: 16.35pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 22.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्ण विचार<o:p></o:p></span></b></div>
<div style="background: white; margin-bottom: 16.35pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 0in;">
<b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्ण विचार </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">के अंतर्गत हम वर्ण विचार</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्णमाला</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">स्वर </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">– </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">स्वर के भेद</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">व्यंजन </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">– </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">व्यंजन के भेद और अयोगवाह
के बारे में पड़ेगे </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">|<br />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्ण
विचार</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">– </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्ण / अक्षर </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">– </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">भाषा की सबसे छोटी इकाई</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">जिसके टुकड़े नहीं किए जा
सकते</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वह वर्ण कहलाती है।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"><br />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">जैसे
</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana;"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">अ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">र</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">क्</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">म्</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">च् आदि</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div style="background: white; margin-bottom: 16.35pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 0in;">
<strong><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्णमाला </span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">→</span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana;"> </span></strong><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्णों का व्यवस्थित क्रम वर्णमाला कहलाता है।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"><br />
</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana;"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">हिंदी वर्णमाला में कुल </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">52 </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्ण है।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 10.9pt; mso-outline-level: 2;">
<b><span lang="SA" style="color: #232525; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Arial;">वर्णों के प्रकार</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-no-proof: yes;"><!--[if gte vml 1]><v:shapetype id="_x0000_t75"
coordsize="21600,21600" o:spt="75" o:preferrelative="t" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe"
filled="f" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter"/>
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0"/>
<v:f eqn="sum @0 1 0"/>
<v:f eqn="sum 0 0 @1"/>
<v:f eqn="prod @2 1 2"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @0 0 1"/>
<v:f eqn="prod @6 1 2"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="sum @8 21600 0"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @10 21600 0"/>
</v:formulas>
<v:path o:extrusionok="f" gradientshapeok="t" o:connecttype="rect"/>
<o:lock v:ext="edit" aspectratio="t"/>
</v:shapetype><v:shape id="_x0000_i1031" type="#_x0000_t75" alt="https://www.arinjayacademy.com/wp-content/uploads/2018/07/139-1-300x150.jpg"
style='width:489pt;height:244.2pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Shikher\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image001.jpg"
o:title="139-1-300x150"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 10.9pt; mso-outline-level: 3;">
<b><span lang="SA" style="color: #232525; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.5pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Arial;">स्वर</span></b><b><span style="color: #232525; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 13.5pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जिन वर्णों के उच्चारण में दूसरे
वर्णों की सहायता नहीं लेनी पड़ती</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">वे स्वर कहलाते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">स्वरों की संख्या </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">11 </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">होती है।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ‘‘</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">अ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">आ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">इ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ई</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">उ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ऊ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ऋ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ए</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ऐ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ओ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">औ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">’’</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 10.9pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 32.75pt; mso-outline-level: 4;">
<b><span lang="SA" style="color: #232525; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; letter-spacing: -.55pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Arial;">स्वर के भेद </span></b><b><span style="color: #232525; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 16.0pt; letter-spacing: -.55pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-no-proof: yes;"><!--[if gte vml 1]><v:shape id="_x0000_i1030"
type="#_x0000_t75" alt="https://www.arinjayacademy.com/wp-content/uploads/2018/07/140-2-300x168.jpg"
style='width:443.4pt;height:248.4pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Shikher\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image003.jpg"
o:title="140-2-300x168"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;"><u>हृस्व स्वर </u></span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जिन स्वरों के उच्चारण में सबसे कम समय लगता हैं</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">उन्हें हृस्व स्वर कहते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जैसे </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">अ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">इ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">उ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ऋ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;"><u>दीर्घ स्वर</u> </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जिन स्वरों के उच्चारण में हृस्व स्वर से दुगुना समय लगता है</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">उन्हें दीर्घ स्वर कहते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जैसे </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">आ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ई</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ऊ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ए</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ऐ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ओ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">औ।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;"><u>प्लुत स्वर</u> </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जिन स्वरों के उच्चारण में हृस्व स्वर से तिगुना समय लगता है</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">उन्हें </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">‘</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">प्लुत स्वर</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">’ </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">कहते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">वर्तमान समय में </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">‘</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">प्लुत</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">’ </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">स्वर का प्रयोग केवल उच्चारण में किया जाता है।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जैसे </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">ओइम</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">रधियाऽऽऽ</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-no-proof: yes;"><!--[if gte vml 1]><v:shape id="_x0000_i1029" type="#_x0000_t75"
alt="https://www.arinjayacademy.com/wp-content/uploads/2018/07/141-300x115.jpg"
style='width:489pt;height:237.6pt;visibility:visible' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQDI4TOSFQEAAFICAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSSTW7DIBCF
95V6B8S2snG6qKrKdhb9WbZdpAeYwtimxYCApMntO3ZsqY2sbLJBwPDe+xgo1/vesB2GqJ2t+Cov
OEMrndK2rfjH5iW75ywmsAqMs1jxA0a+rq+vys3BY2SktrHiXUr+QYgoO+wh5s6jpUrjQg+JlqEV
HuQ3tChui+JOSGcT2pSlwYPX5RM2sDWJPe9p+0jy5bHl7PF4cMiquO4Hg7EgFjUBTTzRgPdGS0h0
O7Gz6oQsm6hyUo5nYqd9vCF0vpwwVP5D/Q2YdG/UzqAVsncI6RV6QhfSaP/pICihAvxQc+M8WeXn
TReoXdNoicrJbU9dzCfHGft8fKIXQjGOlyePNnOuGH9E/QsAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAK0w
P/HBAAAAMgEAAAsAAABfcmVscy8ucmVsc4SPzQrCMBCE74LvEPZu03oQkaa9iOBV9AHWZNsG2yRk
49/bm4ugIHibZdhvZur2MY3iRpGtdwqqogRBTntjXa/gdNwt1iA4oTM4ekcKnsTQNvNZfaARU37i
wQYWmeJYwZBS2EjJeqAJufCBXHY6HydM+Yy9DKgv2JNcluVKxk8GNF9MsTcK4t5UII7PkJP/s33X
WU1br68TufQjQpqI97wsIzH2lBTo0Yazx2jeFr9FVeTmIJtafi1tXgAAAP//AwBQSwMEFAAGAAgA
AAAhAGVWQgBtAwAA6ggAAB8AAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1stFXbbts4
FHxfoP9A6D2WFNeJY9QpFummWKDbGkkXfaYpWmJLkQRJS87fd0hKsWy0WyDFOrDD65wZnuHhm7eH
VpKOWye0WmflrMgIV0xXQtXr7N/P9xfLjDhPVUWlVnydPXGXvb199ccbuqotNY1gBAjKreg6a7w3
qzx3rOEtdTNtuMLcTtuWenRtnVeW9kBuZX5ZFFd5S4XKbo9Q76inZG/FC6CkZt94dUdVRx0gJVtN
RwaOkv0+Ml2p7r01j2ZjA3P2sdtYIqp1hpNTtMURZfkwMSxDNz/bVR8BDjvbhvV6tyOHiPIUfiMG
P3jCMLi4Kec3y6uMMMxdXi+K8vJ6iNJ8+sE+1vz1i50glAKjMSEzpPTeQkggFaTGJMeRc8XzUfFG
ML+3nGCg4o7ZdMoOXuj7fkatUF/pE2W04u3TjOk2780F08pz5fO9kZpWDoYol3lxnZevy4t5URzK
cjH7aurJYZ4TmZL9gPQ7ovRdQ1XN/3SGMw87h91QiCSd6xgy8hPMoH2A/w1PmnQssCNaK3wHG6L1
Ah+eoqluI1hICIZ/ZELM/p8pGaMmDjSI+1kKjlmxVvcNR7LHzJyi5KF7omsrhbkXUoZ0hPZwfoO/
/rvU4D4Jxt9ptm+DzWK9sVxSj0LnGmFcRuyKt1uOq2v/rkpcLtQ5j/tr4FeffOcse4CT4mV03nLP
msBlB07DOHz0PBEFHDkHOQ5lgmz7f3QFYLr3GmYYr97L7jwCjiXDWOffc92S0IAKMI3wtPvgAmcs
HZeEqE5LUY3H6Wy9vZOWdFSus/v4iXtdg1uaRpeLooiFKGhMyyPmCY5UpEc6bwosxhFSAx6qSlC/
ipcoTuAQSKpAle92EAMVoaP3ntvHpurJVu7tA0XCAjOEo7LGo+UlUqn9F+Gbx4YaHHSR4k8lhg3Y
EvCoNA1NEl+XYXDgMZH4HDIKPmHjGFd8XgUghipp6XD62vpGP5ckFLfkICnqxj+ImliBB9X3euNR
JAUsnHIF4gSmjIUfL2z8b3m3zq6XiXEiN8KkBBwpODOvSCilem+/rLOr+SJp3PKOy88hNYsCQBlp
kKSrRTk8LMMOGCDoOPHCXRH+xsKZkOO64AJEA4PR2EMT3UhrUjCn/RBhdOxLHjnEnTxVx4KNGGev
/DRqKNvT/u13AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAlK0N39QAAACsAQAAKgAAAGNsaXBib2FyZC9k
cmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVsc6yQv2oDMQyH90LfwWivdZchlBJflhLIGpIH
ELbO5/T8B9sJzdvXbZYeBLp0EUhCnz5+m+2nn8WVc3ExKOhlB4KDjsYFq+B03L28giiVgqE5BlZw
4wLb4flpc+CZajsqk0tFNEooCqZa0xti0RN7KjImDm0zxuyptjZbTKQ/yDKuum6N+TcDhgVT7I2C
vDcrEMdbap//ZsdxdJrfo754DvXBC6zNixuQsuWqQMr75F572VwBH2v0/6nhfItgoeHZOMKfeS/P
ie23By4yHr4AAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQDOKvlNRAYAANMZAAAaAAAAY2xpcGJvYXJkL3Ro
ZW1lL3RoZW1lMS54bWzsWUtvGzcQvhfof1jsvbFkvWwjcmBLctzGToJISZEjtUvtMuYuFyRlR7ci
OfVSoEBa9NAAvfVQFA3QAA166Y8x4KBNf0SH3IdIiYof8CEoIgPG7uw3w+HM7Dck9+atpwn1jjEX
hKVdv36j5ns4DVhI0qjrPxztfbbhe0KiNESUpbjrz7Dwb21/+slNtBVQko0Z4uEoxgn2wFAqtlDX
j6XMttbWRABiJG6wDKfwbMJ4giTc8mgt5OgEBkjo2nqt1l5LEEn9bbAolaEBhX+pFEoQUD5UZrCX
ogRGvzeZkABrbHhUVwgxEz3KvWNEuz7YDNnJCD+VvkeRkPCg69f0z1/bvrmGtgolKlfoGnp7+lfo
FQrh0boek0fjatBms9Vs71T2NYDKZdygM2gP2pU9DUBBADPNfTFttnY3d/utAmuA8kuH7X6n36hb
eMN+Y8nnnZb6s/AalNtvLuH39noQRQuvQTm+tYRvNjvrvaaF16Ac317Cd2o7/WbHwmtQTEl6tISu
tdqNXjnbCjJhdN8J32w19zrrhfE5Cqqhqi41xISlclWtJegJ43sAUECKJEk9OcvwBAVQkz1EyZgT
74BEsVTDoC2MjOe5KBBLIjWiJwJOMtn1v8hQ6huQszdvTp+9Pn32x+nz56fPfjOtW3r7KI1MvXc/
f/vvy6+8f37/6d2L7/KhF/HCxL/99eu3f/71PvPwMs0ne/b9q7evX5398M3fv7xwWN/haGzCRyTB
wruLT7wHLIEJ6ujY/uAxv5zGKEbE1NhJI4FSpEZx2B/I2ELfnSGKHLhdbMfxEQcycQFvT59YDg9j
PpXEYfFOnFjAQ8boLuPOKNxRYxlhHk3TyD04n5q4Bwgdu8buodTK8mCaAYsSl8lejC0371OUShTh
FEtPPWNHGDtm95gQK66HJOBMsIn0HhNvFxFnSEZkbFXTXGmfJJCXmctByLcVm8NH3i6jrln38bGN
hHcDUYfzI0ytMN5GU4kSl8kRSqgZ8AMkY5eTwxkPTNxASMh0hCnzBiEWwqVzj8N8jaTfASJxp/2Q
zhIbySU5ctk8QIyZyD476sUoyVzYIUljE/u5OIISRd59Jl3wQ2a/Ieoe8oDSlel+RLCV7vPZ4CFw
qOnSvEDUkyl35PI2Zlb9Dmd0grCmGqB4i7kTkp5L4/kI10PgQJNnP750+Hw9pO02bEX8knS9w4nz
fdlfIOlVuEVq7jEekg+fmftomt7H8DIst6ePxPyRmP3/PTGvep+vn47nDAzkrBaC+ZJbL8CTlevv
CaF0KGcUHwi9BBfQd8I9ECo9vc/E1X4si+FSvckwgIWLONI6HmfySyLjYYwyWL7XfWUkEoXpSHgZ
E7Bt1GKnbYWn0+SQhfm2s15XW8ycPASSc3mtVclhyyBzdLsz30pV5rW3kd7ylg4o3cs4YQxmO9Fw
ONEphSpIeoMNQXM4oWd2LV5sOrzYUObLVC15Aa5VWYGFkQfLqa7faoIKKMG+CVEcqjzlqS6zq5N5
nZleFUyrAmpwjlFUwDzTm8rXldNTs8tL7QKZtpwwys12QkdG9zARoxAX1amkF3HjsrnenKfUck+F
ooiF4UZn431eXDXXoLfIDTQ1mYKm3knXbzdaUDIByrr+BLbvcJlkUDtCLWgRjeDgK5A8f+GvwiwZ
F7KPRJwHXJNOzgYJkZh7lCRdX02/SgNNNYdo3+rrQAgfrHObQCsfmnOQdDvJeDLBgTTTbkhUpPNb
YPicK5xPtfrVwUqTTSHdwzg88cZ0yh8gKLFWp64CGBIBZzz1PJohgWPJisjm9bfQmAraNc8FdQ3l
ckSzGBUdxSTzHK6pvHJH31UxMO6KOUNAjZAUjXAcqQZrBtXqplXXyH1Y2XXPV1KRM0hz3jMtVlFd
081i1ghlG1iI5dWavOFVGWJol2aHz6l7kXI3S65bWCdUXQICXsXP0XUv0BAM1+aDWa4pj5dpWHF2
IbV7RznBc1y7SJMwWL9dml2IW9UjnMOB8EqdH/QWqxZEk3JdqSPt+sRwiDJvHNW7Phzzw+nDU7iC
DwU+yNaVbF3J4ApO/6Fd5Ef2Xb+4KCXwPJdUmEYpaZSYZilplpJWKWmVknYpafuePtuG7ynqWNv3
yqNr6GHFUXextrC/w2z/BwAA//8DAFBLAwQKAAAAAAAAACEAn4YoiL8TAAC/EwAAGwAAAGNsaXBi
b2FyZC9tZWRpYS9pbWFnZTEuanBlZ//Y/+AAEEpGSUYAAQEBAGAAYAAA//4AO0NSRUFUT1I6IGdk
LWpwZWcgdjEuMCAodXNpbmcgSUpHIEpQRUcgdjgwKSwgcXVhbGl0eSA9IDgyCv/bAEMABgQEBQQE
BgUFBQYGBgcJDgkJCAgJEg0NCg4VEhYWFRIUFBcaIRwXGB8ZFBQdJx0fIiMlJSUWHCksKCQrISQl
JP/bAEMBBgYGCQgJEQkJESQYFBgkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQkJCQk
JCQkJCQkJCQkJCQkJP/AABEIAHMBLAMBIgACEQEDEQH/xAAfAAABBQEBAQEBAQAAAAAAAAAAAQID
BAUGBwgJCgv/xAC1EAACAQMDAgQDBQUEBAAAAX0BAgMABBEFEiExQQYTUWEHInEUMoGRoQgjQrHB
FVLR8CQzYnKCCQoWFxgZGiUmJygpKjQ1Njc4OTpDREVGR0hJSlNUVVZXWFlaY2RlZmdoaWpzdHV2
d3h5eoOEhYaHiImKkpOUlZaXmJmaoqOkpaanqKmqsrO0tba3uLm6wsPExcbHyMnK0tPU1dbX2Nna
4eLj5OXm5+jp6vHy8/T19vf4+fr/xAAfAQADAQEBAQEBAQEBAAAAAAAAAQIDBAUGBwgJCgv/xAC1
EQACAQIEBAMEBwUEBAABAncAAQIDEQQFITEGEkFRB2FxEyIygQgUQpGhscEJIzNS8BVictEKFiQ0
4SXxFxgZGiYnKCkqNTY3ODk6Q0RFRkdISUpTVFVWV1hZWmNkZWZnaGlqc3R1dnd4eXqCg4SFhoeI
iYqSk5SVlpeYmZqio6Slpqeoqaqys7S1tre4ubrCw8TFxsfIycrS09TV1tfY2dri4+Tl5ufo6ery
8/T19vf4+fr/2gAMAwEAAhEDEQA/APqmiiigAooooAKKKKACiiigAooooAKKKKACiiigAoorO8Q6
qdE0e51LZEyWyGSTzXZVCD7xJVHPA54U0AaNFeT23xxkv47c2ei2dy8skCSCHUiwtxNcGCMufK43
MpIAycD3GYIfiZq2peO7Ky0+KH7HPdQ2FwFvGaMSGOeXjdAGRlELq69TlOnWgD1+iuF+Jvjo+DtO
mQwiZpbSWZRDcSJcBUwGZdsTgY3LyxHJAxV3wd4m1DWfC817MlveX1oZIGjgZ4zLKn8LCVE8tzxn
IxznpQB1tFeLeHfjXLdXt1JtsJ7GeOS6UHUTM1qyXCW5jBiiYsrvIhTg8E84wB6Z4R16+8RafJeX
2mJpxWeWFIhOZSwRyu4/Ku3OMgHkA84PFAG7RRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUU
UAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABVDWxqDWLLptvZ3MzHaY7qQohUjB5Ct+WOenH
Wr9FDGnZ3PMH8A6nJaWFq/hrw866dJHJau1/MZIQkvmoit5edgYYC9ADjoObb+FfEEmrw6m+jaKJ
orwXwCalMqCfy3iL7fLxkrIc+uB35HoeKXFTy+Zs6y/lX4/5nGeJfDd14utfsmteG9DulCkKx1GQ
PGDjO1vIyOg/KrljZa1o1m9tpuhaJbqzvKQNRlbMjsWZjmDJJJJ61ft8nxbqS5OBYWZA/wC2lzWu
RVGB5wfBmqm5E/8AwivhdV+zzWxtxdyeUUlkWRwU8rBJdVOcdVJ/i46DwF4cm8LaVLp7WNnYwm4l
njitZ3lUGRizcuoI+Ykgds47V0+KMVKjbqayqKStypAM4paTGKWqMgooooAKKKKACiiigAooooAK
KKKACiiigAooooAKKKKACiubl0ew1bxbqAv7SG5Edla7BKoYLl584z0zgflVz/hD/D3/AEBrH/vy
KANiisf/AIQ/w9/0BrH/AL9Cj/hD/D3/AEBrH/vyKANiisf/AIQ/w9/0BrH/AL8ij/hD/D3/AEBr
H/vyKANiisf/AIQ/w9/0BrH/AL8ij/hD/D3/AEBrH/vyKANiisf/AIQ/w9/0BrH/AL8ij/hD/D3/
AEBrH/vyKANiisf/AIQ/w9/0BrH/AL8ij/hD/D3/AEBrH/vyKANiisf/AIQ/w9/0BrH/AL8ij/hD
/D3/AEBrH/vyKANiisf/AIQ/w9/0BrH/AL8ij/hD/D//AEBrH/vyKAC2/wCRv1P/ALB9n/6Mua2K
5G58J6EniqwjXSbJUksbpnURDDFZINpPrje2PTcfWtb/AIQ/w/20exH/AGyFAGxRWP8A8If4e/6A
1j/36FH/AAh/h7/oDWP/AH6FAGxRWP8A8If4e/6A1j/35FH/AAh/h7/oDWP/AH5FAGxRWP8A8If4
e/6A1j/36FH/AAh/h7/oDWP/AH5FAGxRWP8A8If4e/6A1j/35FH/AAh/h7/oDWP/AH5FAGxRWP8A
8If4e/6A1j/35FH/AAh/h7/oDWP/AH5FAGxRWP8A8If4e/6A1j/35FH/AAh/h7/oDWP/AH5FAGxR
WP8A8If4e/6A1j/35FH/AAh/h7/oDWP/AH5FAGxRWP8A8If4e/6A1j/36FV9HsLXTPE2p21lBHbw
fYrSTy4xhdxkuATj1IUfkKAOgooooAKKKQ57UAZFp/yNup/9eVp/6HcVsV574b8Va1qPxa8S6Jde
HDZ2djaWwGoG53rMN0hjKrsH3g7ZGfl2HrmvQqACiiigAooooAKKKKACiiigAooooAKKKKACiikO
fWgDIuv+Ru0z/sH3n/oy2rYrz3XfFWtWPxe8PaFB4cNzZXdhck6l9p2rEu6NnLLsPK+WoAzz5g6Y
r0KgAooooAKKKKACiiigAo/CiigA/CiiigAooooAKKKKACse1/5G/U/+wfZ/+jLmtivPdI8Va1c/
GPW9Al8NmGxh063cal9pyjoHkKYXYOWMjDGePLPJoA9CooFFAGHc+LbSC9eyitr26uEcowhhyiEJ
v+ZyQi8Y6kdR61nT/EKG3gM76LqgjHm8hrc/6sZc4EuSB69OR6isG70fVbXxzLrdpp9+9u8haeNS
G+0/u9gH+sACjAI4OdzZGRmmP4diFpcQweGtVtZZEniE8LQrIIpTlo2bd86ggkZ54UZ5qedGyw83
rp96/wAzu77VDYWaXx0+4leTaGiRog68HglnCnHoCeTxmsZfiBFJNBCuiaoXnVXQbrboylxk+dxl
VJ5xV7W0+3+Hzbz6bc3AuUCNBG6rJGSODnOAQccg8de1cza6cbO5tLm38NapbGGQTSRw+SkVw4jZ
N5RW4bax9uAMZwaHJIUaMpK6/NHYaHrya2btVs7m1e0kWKRZjGfmMauMFGYEbXU5z3rUrn/CUJs7
e5gXS5tPiMpkVZShJyORlSc4xgZ7ADtXQU07kSi4uzCiiimSFFFFABRRRQAUUUUAFIxIHAzS0jHA
4FAHFa5481G21hNJ0rR2uLtfMeWN5rcsVVQwGBNlNwPDMOOODmm3PxClureKSx0vUIgtxbpPv+zl
wsu3bhfNzyZIxnGBk9wcNvba8TxGdSttM1tRuk82BJo/s9wzII95UtnICpg9MZ4zzVGTSZHSDGh6
5G0X2QuVkixL5DIykjdnkJjGcZ7Z5qOdGyw83rp96/zOx13XE0OBbuWxuLgBWJMJiDIAMn77qTwM
4XPSs0+OlF49mdD1MTR7t4MlsAuACct52BgEd+9S+K4DqmjpBJpdzctJtcLEULQuMEZ3HBHUEdCM
joawrewFreCa38ManFb7ZUNkrRCDMgXeQobjOBn6t05y3JIUaMpK6/NHYaJrK63avcpbT2wSaSAp
Pt3BkYo33WYfeBHXtWjWJ4Vja20tLb7BPZJEzBEm27ipJOTgnJ55PUnnvW2KozaadmFFFFAgoooo
AKKKKACiiigAooooAzdZ1saO9on2O6u3u5jBGkGzO7Yz8l2UDhG79qyV8eQSMoj0q9fcXG5Li0ZQ
UGWBImIGB64q94njSa1SOTTLq/XduAtpfLdGHcMGUjgsOD7d64U2+qx3FrZr4TvpLGIPbu7tGJJL
doiiruVuCgOOeo75yalySNYUZTV1+a/zO18O+MLTxNcXUNnBIPsoUyP5sMiZbOAGjkbnAJqveeM4
7G4uFfRdRYwLl5Ee2IK7iox+9zy3AXrk9OaPCsV0l1d3N1aX0MkkMEZe68vMmwMAfkJ5Oeen61ka
ppkd7q9zeSeFr+SWURkSgxZjljbKyRsTlTnHsQAT3ycy3BUZN8v6o14fHKTC3Y6NqaJPOLdXZrc4
YuU5AlJA3KRnHY10wz3rhdPs5I5NOVtB1MyWk8kqXNwY2OJHZm3Dd23cHqCOO9dyDxTTvsTODh8Q
6iikYEjimQZ1hqMl3q2p2jIoSzeNVI6tuQMc/nWlXOaFpGuWXiTWry/urKSwunja2WKNhKQEA+ck
44xjjr146V0dABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFIGBoAWiiigDM1XUpLHUNHt0RWW+umt3J6
qBBLJkfjGB+Nadc54p0jXNR1TQbnSbqyhhs7tpbkXEZZgphkTcmCPm+fGDxyD2weiJAoAWiignAo
AKKAc0E4oAKKQEGloAKKKKACiiigAooooAKKKKACsy21KSbxDf6ayKI7a2t51YdSZGlBB+nlj8zW
kGBPFc7YaRrkHjXUtTnurJtKuLaCKJEjbztyNIcMc4wPMPIHPHTByAdHRRRQBxus+Lr+xvvs8E2m
hJZhDC5R5PmEiIyNhly3zk8fd2c5zx1V8862crWxUThCU3JvGf8AdyufpkfWoJfD+kz3b3kmnWhu
nADz+UokYAqQC2M4yqnGewqxa2i2sIiEksmCTulcsxySep+vA7DgUAY/hTV77WLS5nu3gkRZzHBL
FbtCJECrltrMx+8WHX+Gs7X/ABFrGnX88NrPaFYpIAySWDt5ccjbd7OJhkDDc7R0x7100WmwQXRu
IjImQ2Yw5EZLEEtt6Z+Uc+59TmO/0XT9Tmhmu7ZZZIfuNkjjIODjquQDtORkA44FAEl29yllK0BV
rhYyVxHuBbH93cM/TcPrXBJ448QnXI9HkfT1uGmihfbYsyxGQSEbiJ8ceWAQCTljxgZr0G1tltIf
KWSWT5mbdK5ZuST1PbnAHYYFULjwto1wFDWESbcbfKzHjG7gbcYB3vkd9xznNAGnHu8td7BnwNxA
wCfpzinUAYGKKACiiigAooooAr6hciysZ7gvEnloWDTPtQHtuPOB71w9x411tXngim0tbi1UedG9
rITkzKit/rBgMjqwByffnjuL2OWa1lihMYkZSB5ibl+hHcVyUXg/UoYfJiOhQRHgpDp5RfvBs4DA
ZyAf+Aj3pN26GkIKW8kvU6q8e6jsZngZTcLGSv7reCwH93cM/TcPrXOfD+8vdRTU76+aINNcApH5
ZSVF2L99fNkC8k4XPAHvxsrp866M1i05mmaNkaWXLbmOc55zjnpngcCs7w34YutHmJnu42hDGQRQ
K6gsVC/MSxLADgA5xgY6DBcSirN3IfF/iW90ETzQXtoiQxLK0UthLKQhYhnLo4AUYJJIwOMkZrZ0
K+k1DT1uJLuG6LMy74rZ7fGDgqUdiwIIOc/lUuo6Jp+qiP7bbLN5eduSRwcZU46qcDKng4GRWXca
JqVre+Zo93HbW3l7fJkyy7i7Mz4wcsS3JPPH50ld2M27FaPXNcfxS+mhrFrSO7ETgWz+YsJg8wOW
8zH3vkztwT+VXfGlzcW2hM9u8KB5ooZXlViscbyKjP8AKykbQ27Of4e3UUZPDmt3mo291dalGnlq
8bNbDZIyMpBG7bnjORzwQD2rpzbRtCYXXfGV2lX+bcMYwc9aJK3UE7mZ4VuNTuNHjfVmja6Ekke5
ITFvVXZVfaSfvABuv8VYHijxPdQzPYpNp6211KtpFJh2YSGREKkqy/Ph2bjG3Z1OeOm03R4tJQLD
NcyKEEapLJuVQGZuB0H3sfRVHasTUPC+oXepS3qHRBKzDbM9hmbaGBUFwwJxge3yipbsaQipPVpe
pe8IX2o3ujmTUbiCeZLm4tw8URjBEUrR5ILNydhY4wPmxjjJxfFXia+gaazgu7KCOdvIhmVWkZZQ
6AoeQNxDMcdgnOd3G7oWj3WmCVrm4jd3LEJArJEpZ2dm2kn5izEk1naj4Y1C71Ga9j/sUSP8olks
czFAQQpcMCeg/wC+RSvpsNQTlbmXqW/A0l++h7NQuYrmS3uJ7ZXjiKZWKVowTlmJPy5zn8+p6Gsv
QNPu9Nt5IrqW2kLSNL+4iMYyzFmOCTySSfqTWpVIiSs7XuFFFFAgooooAKKKKACqGtXstlaBoJba
OaRxHGZ8lcn0A5Y9cLkZPGRV+s7XbCXUrF7WMWrB+GW6h82Nh7r39fwoGld2OJt/E+tahqUN5ZXN
jEZZUspYDbPJtbyXlIP71QWVlK5GM5OegwQ+Otde3gnnltLcXF4trHCdKllnUGIvueOKZypyrDaf
TORnFakfhPVokRI5dFjSNgyRx2TIqkIUGAH4+UkfRj7U/SvDOvaMksVlqOnRxyMCd1qzHhQo5Lk8
ADAzgYwOKjm8jb2Mf51+P+Rt+FdTuNa8N6bqd0IxNd26TsI0Kqu4ZAAJJ4Bxyfy6Vq1leHNPu9I0
qCwupoJjAoRDDF5aqgHAxk9K1asxkrOwUUUUCCiiigAooooAKKKKADtRRRQAUUUUAIe9J2oopghK
cBRRSAWmmiigQd6caKKBiGiiigBDQaKKAFFLRRQCCiiigAooooAKKKKACkaiigAFBoooQmIOtOoo
oA//2VBLAQItABQABgAIAAAAIQDI4TOSFQEAAFICAAATAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAABbQ29udGVu
dF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAK0wP/HBAAAAMgEAAAsAAAAAAAAAAAAAAAAARgEA
AF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAGVWQgBtAwAA6ggAAB8AAAAAAAAAAAAAAAAAMAIA
AGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAlK0N39QAAACs
AQAAKgAAAAAAAAAAAAAAAADaBQAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnht
bC5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAM4q+U1EBgAA0xkAABoAAAAAAAAAAAAAAAAA9gYAAGNsaXBi
b2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEueG1sUEsBAi0ACgAAAAAAAAAhAJ+GKIi/EwAAvxMAABsAAAAAAAAA
AAAAAAAAcg0AAGNsaXBib2FyZC9tZWRpYS9pbWFnZTEuanBlZ1BLBQYAAAAABgAGALABAABqIQAA
AAA=
">
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Shikher\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image005.png"
o:title=""/>
<o:lock v:ext="edit" aspectratio="f"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 10.9pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 32.75pt; mso-outline-level: 4;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="SA" style="color: #232525; font-family: Mangal, serif; letter-spacing: -0.55pt;"><u>स्वरों की मात्राएँ</u></span></b><b><span style="color: #232525; font-family: Arial, sans-serif; letter-spacing: -0.55pt;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: Mangal, serif;">मात्रा </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: Arial, sans-serif;">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: Mangal, serif;">स्वरों के निर्धारित चिह्न होते हैं</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: Mangal, serif;">जो व्यंजनों के साथ जुड़कर उनका स्वरूप बदल देते हैं</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: Mangal, serif;">ये चिह्न मात्राएँ कहलाते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><br />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: Mangal, serif;">जैसे </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;">–<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><!--[if gte vml 1]><v:shape id="Picture_x0020_1"
o:spid="_x0000_i1028" type="#_x0000_t75" alt="https://www.arinjayacademy.com/wp-content/uploads/2018/07/142-300x122.jpg"
style='width:369pt;height:150pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Shikher\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image007.jpg"
o:title="142-300x122"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 10.9pt; mso-outline-level: 3;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="SA" style="color: #232525; font-family: Mangal, serif;"><u>व्यंजन</u></span></b><b><span style="color: #232525; font-family: Arial, sans-serif;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जो ध्वनियाँ स्वरों की सहायता से
बोली जाती है। उन्हें व्यंजन कहते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जैसे </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">– </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">क = क् + अ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 10.9pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 32.75pt; mso-outline-level: 4;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="SA" style="color: #232525; font-family: Mangal, serif; letter-spacing: -0.55pt;">व्यं<u>जन के भेद </u></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><!--[if gte vml 1]><v:shape id="Picture_x0020_2"
o:spid="_x0000_i1027" type="#_x0000_t75" alt="https://www.arinjayacademy.com/wp-content/uploads/2018/07/143-300x143.jpg"
style='width:370.2pt;height:176.4pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Shikher\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image009.jpg"
o:title="143-300x143"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: Mangal, serif;">स्पर्श व्यंजन </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">–</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">जिन वर्णों के उच्चारण में जिह्वा
मुख के विभिन्न भागों का स्पर्श करती है</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">उन्हें स्पर्श व्यंजन कहते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">स्पर्श व्यंजन </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">25 </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">होते हैं।</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><!--[if gte vml 1]><v:shape id="Picture_x0020_3"
o:spid="_x0000_i1026" type="#_x0000_t75" alt="https://www.arinjayacademy.com/wp-content/uploads/2018/07/86-1-294x300.jpg"
style='width:270.6pt;height:277.8pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Shikher\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image011.jpg"
o:title="86-1-294x300"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><u><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Verdana;">स्पर्श व्यंजनों
का वर्ग एवं उच्चारण स्थान </span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: Arial, sans-serif;">→</span></b></u><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 16.35pt;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><!--[if gte vml 1]><v:shape id="Picture_x0020_4"
o:spid="_x0000_i1025" type="#_x0000_t75" alt="https://www.arinjayacademy.com/wp-content/uploads/2018/07/144-300x97.jpg"
style='width:420pt;height:170.4pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Shikher\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image013.jpg"
o:title="144-300x97"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: Verdana, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div style="background: white; margin-bottom: 16.35pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 0in;">
<span style="font-size: large;"><strong><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;"><u>अंतः
स्थ व्यंजन</u> </span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif";">→</span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";"> </span></strong><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">य्</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";">, </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">र्</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";">, </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">ल्</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";">, </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">व्
हैं। इनकों अद्र्ध स्वर भी कहा जाता है।</span><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";"><br style="box-sizing: border-box;" />
</span></b><strong><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;"><u>ऊष्म
व्यंजन</u></span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif";">→</span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana;"> </span></strong><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">श्</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";">, </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">ष्</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";">, </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">स्</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";">, </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">ह्</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";"><o:p></o:p></span></span></div>
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background: white; box-sizing: border-box; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; margin-bottom: 16.35pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; orphans: 2; text-align: start; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<span style="font-size: large;"><strong style="box-sizing: border-box;"><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;"><u>संयुक्त व्यंजन</u> </span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif";">→</span></strong><strong><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana;"> </span></strong><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">दो
अलग-अलग व्यंजनों के मिलने से जो नया व्यंजन बनता ह</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";">, </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">उसे संयुक्त व्यंजन कहते हैं।</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";"><br style="box-sizing: border-box;" />
</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif";">→</span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana;"> </span><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">ये मुख्यतः चार हैं।</span></span><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif";"><o:p></o:p></span></div>
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background: white; box-sizing: border-box; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; margin-bottom: 16.35pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; orphans: 2; text-align: start; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">जैसे
</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 16.0pt;">→</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt; mso-bidi-font-family: Verdana;"> </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">क्ष</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">त्र</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">ज्ञ</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;">, </span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">श्र</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;"><br style="box-sizing: border-box;" />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">क् +
ष् + अ = क्ष = क्षत्रिय</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;"><br style="box-sizing: border-box;" />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">त् +
र् + अ = त्र = त्रिशूल</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;"><br style="box-sizing: border-box;" />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">ज् +
ञ् + अ = ज्ञ = ज्ञानी</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;"><br style="box-sizing: border-box;" />
</span></b><b><span lang="SA" style="color: #5b5e5e; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Verdana; mso-hansi-font-family: Verdana;">श् +
र् + अ = श्र = श्रीमान</span></b><b><span style="color: #5b5e5e; font-family: "Verdana","sans-serif"; font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-65689837680074041782020-04-16T03:21:00.000-07:002020-04-16T03:21:32.395-07:00HINDI WORKSHEET OF CLASS 6 (LESSON 2)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTubCElKc7z9uGiEKaU-VAbzy0kf07N_fQPGmFvPSa1ow6sGxt2Xv1TVWvA4FZdrBFm-qsqCTmoLalmM74hgcNs3EyX7w0iWiClwgcUjG4zQF5uPO59oUUSzrVDIhwwDQ8Tx52Q8KemDLn/s1600/WhatsApp+Image+2020-04-16+at+15.47.00.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1032" data-original-width="774" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTubCElKc7z9uGiEKaU-VAbzy0kf07N_fQPGmFvPSa1ow6sGxt2Xv1TVWvA4FZdrBFm-qsqCTmoLalmM74hgcNs3EyX7w0iWiClwgcUjG4zQF5uPO59oUUSzrVDIhwwDQ8Tx52Q8KemDLn/s640/WhatsApp+Image+2020-04-16+at+15.47.00.jpeg" width="480" /></a></div>
<br /></div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-62693488750423605302020-04-16T03:09:00.000-07:002020-04-16T03:13:24.696-07:00GRAMMAR WORKSHEET OF CLASS 8<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">व्याकरण</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">भाषा </span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">,</span></b><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">लिपि बोली और
व्याकरण</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">1-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">भाषा के प्रकार
लिखिए-</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">2-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">लिपि किसे कहते हैं</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">3-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">निम्न भाषाओं की
लिपि का नाम लिखिए-</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">संस्कृत<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>उर्दू<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मराठी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>जर्मन</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left;">
<b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">4-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">मातृभाषा किसे कहते
हैं</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">5-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">व्याकरण के कितने
अंग होते है</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">6-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">संविधान के किस
अनुच्छेद में हिंदी को राजभाषा का अधिकार मिला</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">7-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">कौन सी लिपि दाएँ से
बाएँ लिखी जाती है</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<!--[if !supportLists]--><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">8-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><!--[endif]--><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;">भाषा किस धातु से
बनी है</span></b><b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">?</span></b><b><span lang="SA" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<b><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><br /></span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-size: large;"><b>नोट-- इन सभी प्रश्नों के उत्तर व्याकरण की कापी में लिखिए-</b></span></div>
</div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-46170343098736120382020-04-15T08:52:00.000-07:002020-04-15T08:52:17.280-07:00lesson 2 HINDI CLASS 8<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div style="background: white; border: solid white 1.0pt; margin-left: 10.35pt; margin-right: 12.0pt; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-element: para-border-div; padding: 0in 0in 0in 0in;">
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 13.1pt; mso-list: l0 level2 lfo1; mso-outline-level: 5; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; tab-stops: list 1.0in; text-align: justify; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: #333333; font-family: Symbol; font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;">·<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">प्रश्न</span><span style="color: #00b050; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">-1 </span><span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">किसी भी स्त्री के हाथों में काँच की चूड़ियों को
देखकर बदलू की क्या प्रतिक्रिया होती थी</span><span style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">?</span><b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div style="background: white; border: solid white 1.0pt; margin-left: 28.35pt; margin-right: 12.0pt; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-element: para-border-div; padding: 0in 0in 0in 0in;">
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> - </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">यदि</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">किसी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">भी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">स्त्री</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">के</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">हाथों</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">में</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसे</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">काँच</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">की</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">चूड़ियाँ</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">दिख</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जातीं</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">तो</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">वह</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">अंदर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> - </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ही</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> - </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">अंदर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">कुढ़</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उठता</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">और</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">कभी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">कभी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">तो</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">दो</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> - </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">चार</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">बातें</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">भी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">सुना</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">देता।</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 8.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 13.1pt; mso-outline-level: 5; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">प्रश्न</span><span style="color: #00b050; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">-2 </span><span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लेखक को अपने मामा के गाँव जाने का सबसे बड़ा चाव क्या था</span><span style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">?</span><b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> - </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लेखक</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">को</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">अपने</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मामा</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">के</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">गाँव</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जाने</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">का</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">सबसे</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">बड़ा</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">चाव</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">यही</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">था</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">कि</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जब</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">वह</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">वहाँ</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">से</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लौटता</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">था</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">तो</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसके</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">पास</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ढेर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">सारी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">गोलियाँ</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">होतीं</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">रंग</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> - </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">बिरंगी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">गोलियाँ</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जो</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">किसी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">भी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">बच्चे</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">का</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मन</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मोह</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लें।</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 8.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 13.1pt; mso-outline-level: 5; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">प्रश्न</span><span style="color: #00b050; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">-3 </span><span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">विवाह के अवसर पर बदलू को क्या - क्या मिलता था</span><span style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">?<b> </b></span><b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 8.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">विवाह</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">में</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसके</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">बनाए</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">गए</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">सुहाग</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">के</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जोड़े</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">का</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मूल्य</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">इतना</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">बढ़</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जाता</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">था</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">कि</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसके</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लिए</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसकी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">घरवाली</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">को</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">सारे</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">वस्त्र</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मिलते</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ढेरों</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">अनाज</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मिलता</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसको</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">अपने</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लिए</span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">पगड़ी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मिलती</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">और</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">रूपये</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">मिलते।</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; line-height: 15.25pt; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in;">
<span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 8.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 13.1pt; mso-outline-level: 5; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">प्रश्न</span><span style="color: #00b050; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">-4 </span><span lang="SA" style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लेखक की निगाह एक क्षण के लिए रज्जो के हाथों पर क्यों ठिठक गई</span><span style="color: #00b050; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">? <b> </b></span><b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 9.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उत्तर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लेखक</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">की</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">निगाह</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">एक</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">क्षण</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">के</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लिए</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">रज्जो</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">के</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">हाथों</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">पर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">इसलिए</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ठिठक</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">गई</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">क्योंकि</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसके हाथों</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">में</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लेखक</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ने</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लाख</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">की</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">चूड़ियाँ</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">देखी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जो</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">कि</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">उसकी</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">कलाईयों</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 6.0pt; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">पर</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">बहुत</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">फब</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">रही</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="SA" style="color: #333333; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">थीं।</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 8.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; border: none; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; mso-border-alt: solid white .25pt; mso-line-height-alt: 11.8pt; mso-padding-alt: 0in 0in 0in 0in; padding: 0in; text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<br /></div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-22392932735225353282020-04-14T22:07:00.001-07:002020-04-14T22:07:28.464-07:00QUESTION AND ANSWERS OF LESSON 2 (BACHPAN)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /></div>
<iframe src="https://drive.google.com/file/d/0B8hXbvn1ab-BUV9Ldy1PNGpUaTA/preview" width="640" height="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-8552446210913732462020-04-14T21:58:00.001-07:002020-04-14T21:58:22.031-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 12.8px;"><b><span style="color: red; font-size: large;">word meaning of lesson 2</span></b></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<br /><br /><br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSyra-Wf2zet97gyTkMjOEA61fs-klh9M8Tb2FNrNi3_6HT3FkCqcuEddCUFW2XxtRU4QXV8-6CrBIJOS9-SbZCqBusXIuTeHh29NnkezGyfZi6T1HLxPfXjU-izgpWHOiYcHk0slTBC1_/s1600/WhatsApp+Image+2020-04-15+at+10.21.45.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1032" data-original-width="774" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSyra-Wf2zet97gyTkMjOEA61fs-klh9M8Tb2FNrNi3_6HT3FkCqcuEddCUFW2XxtRU4QXV8-6CrBIJOS9-SbZCqBusXIuTeHh29NnkezGyfZi6T1HLxPfXjU-izgpWHOiYcHk0slTBC1_/s320/WhatsApp+Image+2020-04-15+at+10.21.45.jpeg" width="240" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><br /></td></tr>
</tbody></table>
</div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-39362051607558982882020-04-14T21:39:00.001-07:002020-04-14T21:39:32.951-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 123.6pt; margin-right: 122.9pt; margin-top: 0in; text-align: center;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 18.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">हिन्दी </span><b><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 123.6pt; margin-right: 122.9pt; margin-top: 0in; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">(<span lang="SA">पाठ</span> 2) (<span lang="SA">कामतानाथ</span> – <span lang="SA">लाख की चूड़ियाँ</span>) </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 206.65pt; margin-right: 205.45pt; margin-top: .25pt;">
<span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">(<span lang="SA">कक्षा</span>8) </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 2.8in; margin-right: 196.3pt; margin-top: 9.1pt;">
<i><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">प्रश्न अ</span></i><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">भ्यास</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .5pt; margin-right: 412.1pt; margin-top: 9.85pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">कहानी से</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -2.65pt; margin-right: -2.9pt; margin-top: 12.5pt; text-indent: 4.8pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">प्रश्न</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> 1: </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">बचपन में लेखक अपने मामा के गाँव चाव से
क्यों जाता था और बदलू को</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> '<span lang="SA">बदलू मामा</span>' <span lang="SA">न कहकर</span> '<span lang="SA">बदलू </span></span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">काका</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">' <span lang="SA">क्यों कहता था</span>?</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -2.15pt; margin-right: -2.15pt; margin-top: 2.4pt; text-indent: 13.2pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">उत्तर</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> : </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">लेखक अनपे मामा के गाँव में लाख की चूड़ियों
के कारीगर बदलू से मिलता था और उससे ढेर लाख की रंग</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">-<span lang="SA">बिरंगी गोलियाँ लेता था
। गाँव के सभी लोग उसे काका कहकर बुलाते थे इसलिए वह भी उसे बदलू मामा न कहकर बदलू
काका ही कहा करता था।</span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -1.2pt; margin-right: 199.9pt; margin-top: 33.85pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">प्रश्न</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> 2: </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">वस्तु</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">-</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">विनिमय</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">क्या</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">? </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">विनिमय</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">की</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">प्रचलित</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">पद्धति</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">क्या</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">? <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -3.85pt; margin-right: -3.85pt; margin-top: 1.7pt; text-indent: 17.5pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">उत्तर</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> 2: </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">किसी वस्तु के बदले में दूसरी वस्तु का
लेना वस्तु विनिमय कहलाता है आज से लगभग</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> 15-20 <span lang="SA">साल पहले तक गाँवों
में यह प्रथा प्रचलित थी। उनके घर में जो कुछ अनाज अन्य वस्तु होती थी उसे दुकानदार
को देकर उससे दूसरी वस्तु ले आया करते थे ।वर्तमान में विनिमय की प्रचलित पद्धति पैसा
है । जिसके बदले में कोई भी वस्तु ली जा सकती है।</span> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -4.8pt; margin-right: 13.7pt; margin-top: 34.3pt; text-indent: 8.9pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">प्रश्न</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> 3</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 9.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">: </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">'<span lang="SA">मशीनी युग ने कितने हाथ
काट दिए हैं।</span>' <span lang="SA">इस पंक्ति में लेखक ने किस व्यथा की ओर संकेत किया
है</span>? </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -3.1pt; margin-right: -4.55pt; margin-top: .25pt; text-indent: 16.55pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">उ</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">त्तर</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> : </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">जिन्होने अपने हाथ
के हुनर से अपनी कला से एक परंपरा को बनाए रखा है । उसी से वे जीवनयापन करते चले आए
हैं और उन्होंने अपनी इस कला को पीढ़ी दर पीढ़ी बढ़ाया है । उसके अलावा उन्होंने जीवन
यापन का कोई और साधन नहीं अपनाया है । आज मशीनों के आ जाने से उनकी यह कला और हमारे
देश की सांस्कृतिक विरासत लुप्त हो चली है । इन मशीनों ने उनके हाथ काट दिए हैं। कारीगरो
की रोजी</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">-<span lang="SA">रोटी का साधन छिन गया है । वे अपना जीवनयापन कैसे करें
लेखक ने इसी व्यथा की ओर संकेत किया है।</span> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -.7pt; margin-right: 135.6pt; margin-top: 34.8pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">प्रश्न</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> 4: </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">बदलू के मन में ऐसी
कौन</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">-<span lang="SA">सी व्यथा थी जो लेखक से छिपी न रह सकी।</span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -2.15pt; margin-right: -2.15pt; margin-top: 2.4pt; text-indent: 13.2pt;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">उत्तर</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> 4: </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">बदलू लाख की चूड़ियाँ बनाकर बेचा करता
था। उसके हाथ का यह हुनर अब काँच की चूड़ियों के आ जाने से धीरे</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">-<span lang="SA">धीरे
खत्म होने लगा। उसकी यही व्यथा लेखक को परेशान कर रही थी।</span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -.7pt; margin-right: 224.15pt; margin-top: 12.25pt;">
<span lang="SA" style="color: #878700; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">प्रश्न</span><span lang="SA" style="color: #878700; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 11.0pt;"> </span><span style="color: #4b4b00; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 11.0pt;">5</span><span style="color: #585800; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 11.0pt;">: </span><span lang="SA" style="color: #2f2f00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">मशी</span><span lang="SA" style="color: #2f2f00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नी</span><span lang="SA" style="color: #2f2f00; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #151500; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">युग</span><span lang="SA" style="color: #151500; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #676700; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="SA" style="color: #676700; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #323200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">बद</span><span lang="SA" style="color: #323200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">लू</span><span lang="SA" style="color: #323200; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #111100; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">के</span><span lang="SA" style="color: #111100; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #212100; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">जीव</span><span lang="SA" style="color: #212100; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">न</span><span lang="SA" style="color: #212100; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #5d5d00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">में</span><span lang="SA" style="color: #5d5d00; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #3c3c00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">क्या</span><span lang="SA" style="color: #3c3c00; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #1b1b00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">बदलाव</span><span lang="SA" style="color: #1b1b00; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #141400; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">आया</span><span style="color: #636300; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;">? </span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: -3.35pt; margin-top: .5pt; text-indent: .15in;">
<span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उत्तर</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">
5: </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मशीनी</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">युग</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">के</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">आ</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">जा</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ने</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">उसके</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">हाथ</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">का</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">काम</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">बं</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">द</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हो</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">
</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">गया</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">काम</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">न</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">करने</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">से</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">वह</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">बी</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मा</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">र</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">र</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हने</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लगा</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">अब</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">उ</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">सके</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">अन्दर</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">हीन</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">भावना</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">भी</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">आने</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">
</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ल</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">गी</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">जो</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">उसे</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">
</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">दिन</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ब</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">दिन</span><span lang="SA" style="font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">क</span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">मजोर</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">करने</span><span lang="SA" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लगी।</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -.95pt; margin-right: -2.9pt; margin-top: 18.25pt;">
<span lang="SA" style="color: #666600; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">प्र</span><span lang="SA" style="color: #666600; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">श्न</span><span lang="SA" style="color: #666600; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 11.0pt;"> </span><span style="color: #505000; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 11.0pt;">6- </span><span style="color: #818100; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 11.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="SA" style="color: #282800; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लाख</span><span lang="SA" style="color: #282800; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #2f2f00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">की</span><span lang="SA" style="color: #2f2f00; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #232300; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">वस्तुओं</span><span lang="SA" style="color: #232300; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #333300; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">का</span><span lang="SA" style="color: #333300; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #353500; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">नि</span><span lang="SA" style="color: #353500; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">र्माण</span><span lang="SA" style="color: #353500; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #373700; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">भारत</span><span lang="SA" style="color: #373700; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #393900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">के</span><span lang="SA" style="color: #393900; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #313100; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">किन</span><span style="color: #d3d300; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;">-</span><span lang="SA" style="color: #222200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">कि</span><span lang="SA" style="color: #222200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">न</span><span lang="SA" style="color: #222200; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #444400; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">राज्यों</span><span lang="SA" style="color: #444400; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #121200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="SA" style="color: #121200; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #2d2d00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">होता</span><span lang="SA" style="color: #2d2d00; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #505000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span style="color: #747400; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;">? </span><span lang="SA" style="color: #131300; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">लाख</span><span lang="SA" style="color: #131300; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #8c8c00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से</span><span lang="SA" style="color: #8c8c00; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #212100; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">चूड़ियों</span><span lang="SA" style="color: #212100; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #6d6d00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">के</span><span lang="SA" style="color: #6d6d00; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #1b1b00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">अति</span><span lang="SA" style="color: #1b1b00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 15.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रिक्त</span><span lang="SA" style="color: #1b1b00; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 15.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #505000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">क्या</span><span style="color: #f8f800; font-size: 13.0pt;">-</span><span lang="SA" style="color: #545400; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">क्या</span><span lang="SA" style="color: #545400; font-size: 13.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #555500; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">चीजें</span><span lang="SA" style="color: #555500; font-size: 13.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #191900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">बनती</span><span lang="SA" style="color: #191900; font-size: 13.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #121200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">हैं</span><span style="color: #676700; font-size: 13.0pt;">? </span><span lang="SA" style="color: #181800; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ज्ञात</span><span lang="SA" style="color: #181800; font-size: 13.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #232300; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">कीजिए</span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span style="color: black; font-size: 13.0pt;"> </span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: -1.9pt; margin-right: -.7pt; margin-top: 1.2pt; text-indent: 13.2pt;">
<span lang="SA" style="color: #373700; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">उत्त</span><span lang="SA" style="color: #373700; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">र</span><span lang="SA" style="color: #373700; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 13.0pt;"> </span><span style="color: #292900; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 13.0pt;">6- </span><span style="color: #909000; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 13.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="SA" style="color: #020200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">लाख</span><span lang="SA" style="color: #020200; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #0a0a00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">की</span><span lang="SA" style="color: #0a0a00; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">वस्तुओं</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #010100; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">का</span><span lang="SA" style="color: #010100; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #050500; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">काम</span><span lang="SA" style="color: #050500; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #070700; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">मुख्य</span><span lang="SA" style="color: #070700; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #040400; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">रूप</span><span lang="SA" style="color: #040400; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #060600; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">से राजस्थान</span><span lang="SA" style="color: #060600; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">
</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">में</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;">
</span><span lang="SA" style="color: #010100; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">में</span><span lang="SA" style="color: #010100; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">होता</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #040400; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">है</span><span lang="SA" style="color: #040400; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #5c5c00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="SA" style="color: #5c5c00; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #0a0a00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">वहाँ</span><span lang="SA" style="color: #0a0a00; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #050500; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">का</span><span lang="SA" style="color: #050500; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #020200; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">लाख</span><span lang="SA" style="color: #020200; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #040400; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">का काम</span><span lang="SA" style="color: #040400; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">पूरी</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">दुनिया</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: black; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">में</span><span lang="SA" style="color: black; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">मशहूर</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #101000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="SA" style="color: #5b5b00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="SA" style="color: #5b5b00; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #060600; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">लाख</span><span lang="SA" style="color: #060600; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #0d0d00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">से</span><span lang="SA" style="color: #0d0d00; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #0c0c00; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">चूड़ियों</span><span lang="SA" style="color: #0c0c00; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #080800; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">के</span><span lang="SA" style="color: #080800; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #060600; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">अतिरिक्त</span><span lang="SA" style="color: #060600; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #050500; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">गोलियाँ</span><span style="color: #f9f900; font-size: 14.0pt;">, </span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">मूर्तियाँ तथा</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #060600; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">अन्य</span><span lang="SA" style="color: #060600; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #090900; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">सजावटी</span><span lang="SA" style="color: #090900; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #060600; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">सामान</span><span lang="SA" style="color: #060600; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #080800; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ब</span><span lang="SA" style="color: #080800; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">नता</span><span lang="SA" style="color: #080800; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="SA" style="color: #070700; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">है</span><span lang="SA" style="color: #484800; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span style="color: #484800; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br /></div>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-54666706478604739242020-04-08T00:50:00.000-07:002020-04-08T00:50:03.449-07:00Complete this worksheet class 8<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /></div><iframe src="https://drive.google.com/file/d/1BIfqSwOeAOk1ozmh084sPDNZn6mUkjOe/preview" width="640" height="480"></iframe>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-35175935924446190882020-04-05T01:26:00.002-07:002020-04-05T01:26:38.639-07:00THIS IS FOR CLASS VI, WRITE WORD MEANING FROM HERE.<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /></div>
<iframe src="https://drive.google.com/file/d/1Aj5L2HSKWbuAbSumjaXSu_I1k6uQ3H_b/preview" width="640" height="480"></iframe>mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3794775747212208098.post-85062173406662461552020-04-05T01:23:00.000-07:002020-04-05T01:23:09.597-07:00THIS IS FOR CLASS VII , WRITE WORD MEANING FROM HERE.<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /></div><iframe src="https://drive.google.com/file/d/1B-P8fSMne1N9iawy5uLSC2gICebDe_xh/preview" width="640" height="480"></iframe>
mdhu sharmahttp://www.blogger.com/profile/14276653315599579848noreply@blogger.com0